Tarih Meleğinin Arkasında Ne Var?

Paul Klee’nin “Angelus Novus” (1920) adlı yapıtı erken modernizmin Mona Lisa’sıdır, tarihi ona muhteşem bir gizem katan ünlü bir yapıttır. Onu Almanya’daki çalışma odasına ve ardından sürgündeyken Paris’teki çalışma odasına asan Walter Benjamin tarafından satın alındı ​​ve ünlü son makalesi “On the Concept of History”de (1940) tartıştı. Benjamin, Theodor Adorno’nun mülkiyetinde olduktan ve (Benjamin’in vasiyeti üzerine) Gershom Scholem’e hediye edildikten sonra, Benjamin hayatta kalmayınca savaştan sağ kurtulan tablo, Kudüs’teki İsrail Müzesi’ne girdi. Kâğıt üzerinde kırılgan bir eser, nadiren uzun süre halka teşhir edilir.

Annie Bourneuf’un anlattığı hikaye Tarih Meleğinin Ötesinde: The Angelus Novus ve Ara Sayfa 2015 yılında Amerikalı sanatçı Rebecca Quaytman’ın inanılmaz bir keşif yapmasıyla başlıyor. Klee, 1520’lerde bir tarih ve LC baş harfleri ile tanımlanan eski bir gravürün doğrudan üzerine kağıt üzerine bir yağ transfer çizimi ve suluboya olan çalışmasını yapıştırmıştı. Daha önceki hiçbir hesap, Klee’nin altında Lucas Cranach’ın portrelerine dayanan Martin Luther’in bir gravürü olduğundan bahsetmiyor. Luther’in antisemitik fikirlerinin Naziler tarafından benimsendiği göz önüne alındığında, Benjamin tarih yazımı üzerine yazdığı makalesinde bu Klee’den bahsederken aklında ne vardı? Ne Bourneuf’un reprodüksiyonunda ne de en azından benim deneyimime göre, resmin kendisine bakarken gravürü görmek kolay değil. Bu yüzden Benjamin’in bunu bilip bilmediğini merak etmek doğal. Ancak bu soruyu yanıtlamak belki de gizli gravürün Benjamin’in etkileyici denemesinin yorumlanmasına rehberlik edebileceği bu süreci anlamaktan daha az önemli. “Tarih Kavramı Üzerine”, Scholem’in Yahudi mistisizmi ile Adorno’nun Marksizmi arasında asılıdır, dolayısıyla “Angelus Novus” yazarın düşüncelerini anlamanın anahtarlarından biri olabilir.

Bourneuf’un yetkin, şaşırtıcı derecede anlaşılır yorumu, Fransa’nın Colmar kentindeki Isenheim Altarpiece’inde bu meleğe benzeyen bir figür bulunan Matthias Grünewald’ı tartışıyor. Ayrıca Martin Buber’in felsefesi hakkında Benjamin ve Scholem arasındaki tartışmalara ve Benjamin ve Scholem’in Yahudi kültürel kimliği hakkındaki sorularının daha geniş çıkarımlarına da değiniyor. Ve ben de bu yorumlama sürecine dahilim çünkü önceki yayınlarım bu zorlu hikayeyi nasıl genişleteceğimi gösteriyor. not ettiğim gibi bir 2015 makalesi, Quaytman, soyut kompozisyonlarda haç formunu Hıristiyanlıktan arındırılmış bir şekilde kullanarak Leo Steinberg’i hayrete düşüren Yahudi ressam Harvey Quaytman’ın kızıdır. Burada, Benjamin’in Yahudiliğinin zaten karmaşık olan analizi daha da karmaşık hale geliyor. Benjamin bu kazınmış görüntünün varlığından haberdar olmasa bile “Angelus Novus” yorumuna kenar boşluklarından giriyor. Benjamin bu gizli görüntüyü göremediyse, bu onun görsel keskinliği hakkında ne söylüyor? Ancak belki de gördü ama kasıtlı olarak tartışmadı. Ya da son olarak, Klee sadece bir örnek olduğu için, belki de bu detay onun tarihçilik argümanını değerlendirmek için önemli değildir. Bazı kitaplar tartışmayı çözer. Bu, tartışmayı ilerletir ancak çözmez. Bunun yerine, bu ünlü görüntünün öneminin hala gizli olabileceğini zekice gösteriyor.

Tarih Meleğinin Ötesinde. bu Angelus Novus ve Ara Sayfa Annie Bourneuf’un yazdığı (2022), University of Chicago Press tarafından yayınlandı ve çevrimiçi olarak ve kitapçılarda mevcut.