Türkiye’nin münevveri: Alev Alatlı

Alev Alatlı, Rumeli kökenli Ertuğrul ve Fürüzan Alatlı’nın kızları olarak 1944 yılında İzmir’in Menemen ilçesinde dünyaya geldi.

Babasının subay olması sebebiyle çocukluğunun ilk yılları farklı şehirlerde geçti. İlkokula Ankara Mimar Kemal İlkokulunda başlasa da, bir dönem Karaköse’de okuduktan sonra Erzurum Kültür Kurumu İlkokulundan mezun oldu.

Alatlı’nın okuma ve çalışma gayretinin gelişmesinde Erzurum’daki ilkokul öğretmeni Emine Aküzümlü’den önemli katkıları oldu. Kız çocukları üzerinde babalarının önemli etkisi olduğunu düşünen Alatlı için babası da önemli bir rol oynadı. Merakının ve okuma şevkinin gelişmesinde babası Ertuğrul Alatlı, Alev Alatlı’ya önemli bir yol gösterici oldu. 

Farklı kültürleri tanıma fırsatı buldu

Ankara’da Namık Kemal Ortaokulunu bitiren Alatlı’nın ailesi, baba Ertuğrul Alatlı’nın Japonya’ya askeri ataşe olarak atanması sonucu Tokyo’ya taşındı. Japonya’nın ve Güney Asya’nın kültürü, Alatlı’nın ilgisini çekti ve merakını oldukça etkiledi. Alatlı, bu yıllarda İngilizcenin yanı sıra burada Japoncayı da öğrendi.

Lise öğrenimini Japonya’da tamamlayan Alatlı, Ankara’ya dönerek Ortadoğu Teknik Üniversitesi Ekonomi İstatistik Bölümüne girdi. Dönüş tarihleri okulların başlangıç tarihine geç kaldığı için istemeyerek de olsa girdiği bu bölümde Kemal Kurdaş ve Fuat Çobanoğlu gibi önemli hocalardan ders aldı.

Aynı zamanda Devlet Planlama’da görevler aldığı için istatistiği uygulayarak öğrendi. Kuramsal ve uygulamalı bir eğitim sürecinden sonra 4 üzerinden 3,95 puan ortalamasıyla üniversiteden mezun oldu.

Türkiye'nin münevveri: Alev Alatlı

Ekonomiyi bırakıp felsefe öğrendi

Alatlı, Fulbright bursu alarak öğrenim için ABD’ye gitti ve Vanderbilt Üniversitesinde kalkınma iktisadı ve ekonometri yüksek lisansı yaptı. Alatlı, bu yıllarda düşünceye ağırlık vererek ekonomiyi bırakıp felsefeye geçmeye karar verdi.

New Hampshire’daki Darthmouth Kolejinde felsefe yüksek lisansı yaptı. Burada ilahiyat, düşünce ve medeniyet tarihi üzerinde yoğunlaştı. Buradaki çalışmalarında Almanca ve Rusça öğrendi.

1974 yılında Türkiye’ye döndü ve İstanbul Üniversitesi İktisat Fakültesinde öğretim görevlisi, Ankara Devlet Planlama Teşkilatında kıdemli ekonomist olarak çalıştı. Alatlı bu yıllarda fikirlerine ve çalışmalarına değer verdiği Cemil Meriç ile tanıştı.

Alatlı, California Üniversitesi (Berkeley) ile ortak psiko-dilbilim çalışmaları yürüttü. Cumhuriyet Gazetesi ile birlikte “Bizim English” adında bir dergi çıkaran Alatlı, daha sonra Türk Yazarlar Kooperatifinde (YAZKO) başkan yardımcısı olarak görev aldı.

Türkiye'nin münevveri: Alev Alatlı

Filistin davasına sahip çıktı

1985 ve 1986 yıllarında Edward Said’in “Haberlerin Ağında İslam” (Covering Islam) and “Filistin’in Sorunu” (The Question of Palestine) yayınlandı. Filistin davasını duyurmak üzere yaptığı çalışmalar, 1986’da Tunus’ta sürgünde olan Yaser Arafat tarafından “Özgürlük Madalyası” ile onurlandırıldı.

Alev Alatlı, Yaser Arafat tarafından “Özgürlük Madalyası” ile onurlandırıldı. Kaynak: alevalatli.org.tr/

[Alev Alatlı, Yaser Arafat tarafından “Özgürlük Madalyası” ile onurlandırıldı. Kaynak: alevalatli.org.tr/]

İşkenceci romanıyla 1987 Türkiye Yazarlar Birliği ödülünü aldı. Gogol’un İzinde dizisinin ilk iki romanı Aydınlanma Değil Merhamet ve Dünya Nöbeti, Moskova Devlet Üniversitesine bağlı Asya ve Afrika Ülkeleri Enstitüsü Türkoloji Bölümü öğretim üyesi İrina Driga ve asistanları tarafından Rusçaya çevrildi.

Söz konusu iki romanla “halklara eşit mesafede durmak, yabancı bir kültürün serüvenine olağanüstü bir içgörüyle nüfuz edebilmekte” gösterdiği başarıdan ötürü 2006 yılında Mikhail A. Şolokhov 100. Yıl Edebiyat Ödülü’nü aldı.

Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’nün sahibi oldu

2012 yılında Bülent Ecevit Üniversitesi; 2017 yılında Süleyman Demirel Üniversitesi tarafından fahri doktora payesi ile onurlandırıldı.

2014 yılında edebiyat alanında Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü’nün sahibi oldu.

Türkiye'nin münevveri: Alev Alatlı

19 Kasım 2018’de Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’e, Alev Alatlı’nın "Aydınlanma Değil, Merhamet! – Gogol’un İzinde 1. Kitap" adlı eserinin Rusça versiyonunu hediye etti.

Türkiye'nin münevveri: Alev Alatlı

Alatlı, 2018’de aralarında Orhan Gencebay, Murat Bardakçı, Hülya Koçyiğit, Mehmet Çelik, İskender Pala, Ümit Meriç gibi isimlerin yer aldığı Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Politikaları Kuruluna üye olarak atandı.

Türkiye'nin münevveri: Alev Alatlı

TRT ekranlarından seyirciyle buluştu

Alev Alatlı, TRT 2’de Ayşe Böhürler’in moderatörlüğünde gerçekleşen “İhmal Edilebilir Nasihatler” programının Prof. Dr. Süleyman Seyfi Öğün ile birlikte daimi konukları arasında yer aldı.

Programda; bilim, tarih ve dinlere ilişkin pek çok etken, düşünce biçimi ve tartışmalı konuya farklı pencereler açılarak hakikatin peşine düşüldü.

Alatlı, 2005-2017 arasında Kapadokya Meslek Yüksekokulu mütevelli heyet başkanı olarak görev yaptı. 2017 yılı itibarıyla da Kapadokya Üniversitesi mütevelli heyet başkanı olarak görevini sürdürdü.

Çoklu organ yetmezliğine bağlı olarak tedavi gördüğü hastanede 2 Şubat 2024 tarihinde hayatını kaybetti. Alatlı için Eyüp Sultan Camii’nde cenaze töreni düzenlendi.

Kaynak

Cevap bırakın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak.