Türkiye’nin Artvin iline bağlı Sarp Köyü ve Gürcistan’da bulunan Sarpi Köyü, bir zamanlar tek bir köyken, 1921 yılında Türkiye-Sovyetler Birliği sınırının belirlenmesiyle ikiye bölündü. Karadeniz kıyısındaki bu tarihi köyler, sınırların ötesine geçen hikayeleri ile dikkat çekiyor.
Sarp, Artvin’in Kemalpaşa ilçesine bağlıdır ve 1835 tarihli Arhavi Nüfus Defterinde adı “Sarp” olarak geçmektedir. Köy, 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nın ardından Çarlık Rusyası sınırlarına dahil oldu. 1918-1921 yılları arasında Demokratik Gürcistan Cumhuriyeti sınırları içinde yer alan köy, 1921 Moskova Antlaşması ile Türkiye-Sovyetler Birliği sınırının belirlenmesi sırasında ikiye bölündü.
Türkiye tarafında kalan köy “Sarp”, Gürcistan tarafında kalan köy ise “Sarpi” adını aldı. Bu süreçte sınır olarak Sarp Deresi referans alındı. Köyün bölünmesiyle birlikte, aynı ailenin üyeleri iki farklı ülkede yaşamak zorunda kaldı.
İLETİŞİM VE AYRILIK SÜRECİ
1921’den 1937’ye kadar köylüler, Pasavan belgesiyle sınırın diğer tarafına geçebiliyordu. Ancak, 1937 yılında Türkiye ve Sovyetler Birliği arasındaki ilişkilerin kötüleşmesiyle köyler arasındaki iletişim tamamen kesildi.
Sarp Deresi’nin iki tarafına 2.5-3 metre yüksekliğinde teller çekildi.Her iki tarafa üçer gözetleme kulesi yerleştirildi. Sınırın Sovyet tarafında, ayak izlerini tespit etmek için iz tarlası yapıldı. Köyler arasındaki iletişim yasağı, 1988 yılına kadar devam etti.
SARP SINIR KAPISI
Türkiye ve Gürcistan arasında 1989 yılında açılan Sarp Sınır Kapısı, iki köyün adını taşır. Bu sınır kapısı, yalnızca ticaret ve ulaşım açısından değil, aynı zamanda kültürel bağların yeniden kurulması açısından da büyük önem taşımaktadır.
İDARİ DEĞİŞİKLİKLER
1928 Osmanlıca köy listesinde Rize vilayetinin Hopa kazasına bağlı Kemalpaşa nahiyesinde yer alan Sarp, 1935 nüfus sayımında Çoruh vilayeti sınırları içinde yer aldı ve bu tarihte nüfusu 428 kişiydi. 2017 yılında Hopa’dan ayrılarak, yeni kurulan Kemalpaşa ilçesine bağlandı.
Sarp ve Sarpi köyleri, sınırlarla ayrılmış olsalar da ortak tarihi ve kültürel geçmişiyle hâlâ birbirine bağlı. Karadeniz kıyısında yer alan bu köyler, hem doğal güzellikleri hem de tarihi hikayeleriyle bölgeye ayrı bir anlam katıyor. Sarp ve Sarpi, iki millet arasında bir bağ olmayı sürdürüyor.
Etiketler: #sovyetler birliği #türkiye #Gürcistan #Sarp sınır kapısı
